Uniforme loonwaarde-bepaling op koers, aandacht voor uitvoering blijft nodig

De uitvoering van de Uniforme Loonwaardemethodiek (ULM) ontwikkelt zich gestaag. Volgens de Monitor 2025 van Blik op Werk, uitgevoerd van april 2024 tot maart 2025, verloopt de loonwaardebepaling in het merendeel van de gevallen goed. Tegelijk zijn er knelpunten in de uitvoering die om aandacht vragen. Daarom heeft het College van Deskundigen Uniforme Loonwaardemethodiek het rapportageformat aangescherpt en vindt het verdere kwaliteitsverbetering noodzakelijk.

Blik op Werk (BoW) houdt sinds de introductie van de ULM in 2021 bij hoe het staat met de uitvoering. De organisatie brengt hierover elk jaar verslag uit aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het College van Deskundigen Uniforme Loonwaardemethodiek (CDUL), dat verantwoordelijk is voor de doorontwikkeling en het beheer van de ULM.

Positieve signalen: basis ligt er

Hoewel in 91% van de witness audits het proces in grote lijnen goed verliep, plaatst het CDUL kanttekeningen bij de kwaliteit van uitvoering van sommige loonwaardebepalingen. In vrijwel alle beoordeelde loonwaarderapporten is het rapportageformat gebruikt en zijn de verplichte elementen opgenomen. Daarnaast is de her-certificering van loonwaardedeskundigen in 2024 weer opgepakt, met een geactualiseerd register tot gevolg. Tegelijk zijn er structurele aandachtspunten die ook in eerdere monitors zijn gesignaleerd, zoals het ontbreken van observaties en onvoldoende onderbouwing.

Werknemer moet aanwezig zijn

Een van de eerder geconstateerde (en door het CDUL betreurde) punten is dat de werknemer niet altijd aanwezig is bij de meting – in de onderzochte periode was dat het geval bij 9% van de loonwaardebepalingen. Dit is volgens de Uniforme Loonwaardemethodiek wel noodzakelijk om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen. Het CDUL heeft daarom het rapportageformat aangepast. Hierin is het nu verplicht voor de loonwaardedeskundige om aan te geven wanneer met de werknemer is gesproken. Als dat nog niet is gebeurd, kan de deskundige aangeven welke actie hij of zij onderneemt om dit gesprek alsnog te laten plaatsvinden.

Een soortgelijke aanscherping van het format is gedaan voor werkplekobservaties. Deze observaties voldoen ook niet altijd aan alle eisen van de ULM. Het lijkt er volgens BoW op dat sommige deskundigen hun observaties tot nu toe te weinig gebruiken om uitspraken van werkgevers en werknemers over arbeidsprestaties naast elkaar te leggen.

Prestatieverlies beter onderbouwen

Verder komt opnieuw naar voren dat deskundigen in rapportages het verlies aan arbeidsprestaties op verschillende manieren onderbouwen. Om te kunnen controleren of het verlies goed is vastgesteld, is het belangrijk dat deskundigen de ULM volgen en bijvoorbeeld prestaties op taakniveau uitsplitsen naar tempo, kwaliteit en netto werktijd. Ook op dit punt is het rapportageformat in opdracht van het CDUL inmiddels aangescherpt.

Witness audit toelaten

Tot slot staat in de Monitor dat het voor BoW soms een uitdaging is om een auditor mee te laten kijken in de praktijk. Sommige loonwaardedeskundigen werken niet mee, omdat ze dan het gevoel hebben dat iemand hen op de vingers kijkt. BoW kan een witness audit echter niet afdwingen. Daarom heeft het CDUL in overleg met BoW en de commissie Opleiding Toetsing en Kwaliteit veranderingen in de her-certificering  van loonwaardedeskundigen doorgevoerd. Loonwaardedeskundigen die hun certificering willen verlengen, moeten niet alleen 140 uur steken in metingen, intervisie en bijscholing, maar ook auditors toelaten als BoW hierom vraagt.

Stevig fundament

De jaarlijkse monitor laat zien dat het fundament van de ULM stevig is, maar dat uitvoering en toepassing in de praktijk om blijvende reflectie en doorontwikkeling vragen. Intervisie, bijscholing en structurele terugkoppeling kunnen helpen om verschillen in uitvoering terug te dringen en de kwaliteit te borgen. De recente aanscherpingen door het CDUL vormen daarin een belangrijke stap.